Akdeniz Üniversitesi Hastanesi

Burun gerisine akıntı (BGA)

Kısaca BGA adı verilen Burun Gerisine Akıntı boğazda akıntı toplandığını hissetmek veya burnun gerisinden akıntının aktığının farkına varmak anlamını taşır. BGA egzersiz, kalın salgı veya boğaz kasları ve yutma ile ilgili sorunlardan ötürü de ortaya çıkabilir.

Normal olarak, burnu ve sinüslerin içini kaplayan salgı bezleri günde 250-500 ml. salgı üretir ancak yüzeyinde sadece mikroskopla görülebilen ve salgının geriye doğru hareket etmesini sağlayan hareketli küçük kıllar bulunur. Daha sonra farkına varmadan yutulan bu salgı zarları ıslatır ve temizler, enfeksiyonlara karşı savaşır. Bu salgının üretilmesi ve temizlenmesi sinirler, kan damarları, salgı bezleri, hormonlar, ve küçük kılcıklar arasındaki ilişkiye bağlıdır.

NORMAL OLMAYAN SALGlLAR

Artmış ince ve temiz salgı; soğuk algınlığı, grip, besinler, alerji, soğuk hava, acı biber gibi baharatlar, gebelik, hormonal değişiklikler, ilaçlar ve burun içi kemik eğriliği gibi durumlarda görülür.

Vazamotor rinit : Allerjik olmayan, aşırı salgılı ve tıkalı burun hastalığıdır. Artmış kalın salgı sıklıkla kış aylarında nemlendirme yapılmadan ısıtılan, nemin düştüğü ortamlarda, sinüs ve burun enfeksiyonlarında görülebilir. Eğer soğuk algınlığındaki salgı zaman içinde kalınlaşıp sarı veya yeşil renk almaya başlıyorsa muhtemelen bakterilerin yol açtığı bir cismin belirtisi olabilir (fasulye, bezelye, bir parça kağıt, oyuncağın bir parçası v.b.) Salgının azalması aşağıdaki nedenlerden birinden dolayı olabilir:

  1. Uzun süre çevreye ait tahriş edici maddelere maruz kalmak burnu kurutup zarların zarar görmesine neden olabilir (sigara dumanı, endüstriel dumanlar, araba dumanları). Salgı azaldığında normalden daha kalındır ve yanlış olarak artmış hissi verir.
  2. Yapısal bozukluklar hava akımını değiştirerek salgıyı arttırır veya azaltır. Böylelikle burun zarlarının kurumasına neden olur.
  3. İlerleyen yaşla birlikte mukus zarlar büzüştüğü ve kuruduğu için normalden daha az ve kalın salgı yapılmasına neden olur ve kişinin BGA hissine kapılmasına yol açar.

YUTMA PROBLEMLERİ

Ağızdaki sıvı ve katı gıdaların yemek borusuna geçmesi olan yutma; ağız, boğaz, midedeki sinir ve kasların koordinasyon içinde çalışması ile gerçekleşir.  Yutma güçlüğünün bir çok nedeni vardır. Mesela ilerleyen yaşla birlikte yutma kasları hem güçlerini hem de koordinasyon yeteneklerini kaybeder. Uyku sırasında ise yutkunma daha az olur böylelikle salgı ağızda birikir. Uyanırken öksürme veya boğaz temizleme hissi uyandırabilir. Sinir, stres boğaz kaslarında kasılmayla birlikte boğazda bir şey varmış hissine neden olur. Sık sık boğaz temizlemek de tahrişi daha da arttır ve durumun kötüleşmesine neden olur. Besinlerin geçtiği yol üzerindeki büyümeler veya şişlikler katı ve /veya sıvı gıdaların geçişini yavaşlatır veya engeller.

Yutma bozuklukları midedeki besinlerin veya asidin yemek borusuna ya da boğaza geri geldiği gastroözafageal reflü (GER) veya larengofarengeal reflu (LPR) gibi rahatsızlıklar sonucunda da olabilir. Yanma hissi, hazımsızlık, boğazda rahatsızlık belli başlı bulgular arasında yer alır.

TEDAVİ

Tedaviye detaylı kulak burun boğaz muayenesi, muhtemel bazı laboratuar, endoskopik ve röntgen çalışmalarını içerir.

Bakteriyel enfeksiyonlar antibiyotikler ile tedavi edilir ancak bunlar geçici bir iyileşme sağlar. Kronik sinüzite kapalı sinüslerin ağzını açmak için yapılacak cerrahi bir müdahaleye ihtiyaç vardır.

Allerji; sebebini ortadan kaldırmakla kontrol edilebilir. Antihistaminikler, dekonjestanlar, burun spreyleri, kortizon, aşı tedavisi (hiposensitizasyon) kullanılabilir.

Gastroözafageal reflü tedavisine yatağın baş tarafını 12-15 cm kaldırmak, az ve sık yemek yemek, alkol ve kafeinin tüketilmemesi gerekir. Hekim gerekli durumlarda mide asit üretimini durduran ilaçlar verebilir.

Küçük bir çıkıntının bile tahriş ve anormal salgıya sebeb olduğu septum deviasyonu gibi yapısal bozukluklar cerrahi uygulama gerektirir. Sinüslerin normal olarak boşalmasını engelleyen septum deviasyonu kronik sinüzite neden olurken bozulmuş konkalar (burnun yan duvarlarında çıkan ve hava akımının ayarlayan yapılar), polipler de aynı şikayetlere yol açabilir.

Burunun su ile yıkanması kalın ve azalmış salgının düzeltilmesine yardımcı olur. Bu burun için yapılmış özel cihazlarla günde iki ila altı defa uygulanabilir. Sıcak suyun içine yemek sodası veya tuz ilave edilerek bu sıvı yapılabilir. Son olarak da reçete gerektirmeyen basit tuz çözeltiler burnu nemlendirmek için kullanılır.

 

Sayfa Özeti: Burun gerisine akıntı (BGA)

Anahtar Kelimeler: