Akdeniz Üniversitesi Hastanesi

Tanım : Eritrosit süspansiyonu plazmasının 3/4 ' ü alınmış kandır. Antikoagulan koruyucu sıvı içine alınan tam kandan hazırlanır. ( 100ml normal salin, adenin, glukoz, mannitol (SAG-M) veya eşdeğer ek solusyon eklenmiş minimal plazma içeren 150-200 ml eritrosit)

Hazırlanışı : Bunun için tam kanın alındığı torbaya bağlı ikinci bir boş torba olmalıdır. Önce tam kan torbası santrifüj edilerek eritrosi ve plazması ayrılır, üstte kalan plazma bir ekstraktör yardımı ile ikinci torbaya aktarılır. İlk torbada sadece eritrosit süspansiyonu kalır. Ek torbaya plazma aktarılırken 60-90 ml kadar plazma eritrosit süspansiyonu içinde bırakılır. Böylece eritrosit metabolizması ve antikoagulasyonu için yeterli miktarda besleyici ortam sağlanmış olur. Bu şekilde  hazırlanan bir ünite eritrosit süspansiyonu yaklaşık 200 ml eritrosit içerir. Hematokriti % 70 -80 kadardır. CPDA-1 solüsyonunda hazırlanmış ise +4C⁰ de hazırlanmış ise 35 gün saklanabilir. Eritrositler üzerine SAG-M solüsyonu da eklenebilir. Bunun için santrifügasyondan sonra ekstraktör aracılığı ile plazması tama yakın alınmış eritrositler üzerine ek solüsyon torbasındaki SAG-m ilave edilir.

Saklama Koşulları : Bu ürünün saklanma süresi +4C^°' de 42 güne kadar uzar. SAG-M' lü eritrosit süspansiyonlarının hematokriti %55 kadardır.

Saklamada olabilecek değişiklikler : Saklanan kanda bazı değişiklikler olmaktadır. CPDA-1 içeren torbalarda birinci günde plazma potasyumu ortalama 5.1 mEq/L, 35. günde ortalama 78.5mEq/L' dir. Renal fonksiyonu normal bir kişi bunu tolere edebilirken renal fonksiyonu bozuk olanlar veya yeni doğanlar bu düzeydeki potasyumu tolere edemezler. Transfüzyon için saklama süresi daha kısa olan kan ürünü önerilir. Özellikle yeni doğana verilecek olan eritrosit süspansiyonlarının 7 günlükken taze olması tercih edilmelidir. Banka kanında hemoliz saklama süresiyle orantılı olarak artar. Serbest hemoglobin 1. günde ortalama 78 mg/L iken günde ortalama 658 mg/L. dir.

Endikasyonlar : Eritrosit süspansiyonları, hematinik ilaçlarla düzeltilemeyecek anemilerle oksijen taşıma kapasitesindeki azalmaya bağlı semptom ve klinik bulgular ( taşikardi, yorgunluk, kısa ve sık soluma, senkop,serebral hipoksiye bağlı çeşitli nörolojik semptom-bulgular, angina pektoris v.b.)gösteren hastalıkların tedavisinde kullanılır. Yani eskiden klinisyenlerce kabul edildiği gibi eritrosit süspansiyonu transfüzyonu, hemoglobin kritik bir eşik değerin altındaysa değil, doku hipoksisine bağlı belirti ve bulgular vücudun kompanse edici mekanizmalarınca düzeltilemeyecek hale geldiği zaman yapılmaktadır.

Kontrendikasyonları : Yenidoğanların kan değişim (Exchange transfüzyon) transfüzyonlarında önerilmez.

Uygulama :

• Alıcı ile ABO ve Rh D uygun olmalıdır.

• Kan torbasına asla herhangi bir tıbbi ilaç eklenmemlidir.

• Transfüzyon 4 saat içinde bitirilmelidir.

Anemilerde sadece eritrosit kitlesi azaltılıp intravasküler sıvı hacmi değişmediğinden sıvı tedavisine gerek yoktur.

Kronik anemilerde çoğu hasta 7-8 gr/dl hemoglobin değerini tolere edebilir. Ancak hastanın genel durumu ve altta yatan hastalığı mutlaka değerlendirilmelidir. Örneğin orta ağır derecede kalp yetmezliği, solunum yetmezliği, kroner arter ya da serebrovasküler  hastalığı olanlarda bazı yaşlı kişilerde hemoglobin değeri yüksek olsa da eritrosit transfüzyonuna gerek duyulabilir.

Transfüze edilecek eritrosit süspansiyonunun miktarı da hastanın klinik durumuna bağlıdır. Erişkinlerde 1 ünite eritrosit süspansiyonu ile hematokrit % 3, hemoglobin 1 gr/dl yükseltilebilir. Yeni doğan ve çocukluk döneminde 6-10 ml/ kg eritrosit süspansiyonu 2-3 saatte transfüze edilerek hemoglobin değeri yaklaşık 2-3 g/dl arttırılabilir.

Tanım : Labil pıhtılaşma faktörlerinin fonksiyonlarını yeterince koruyabilecekleri bir sürede ve uygun bir ısıda dondurularak gerek tam kan gerekse aferezle toplanan plazmadan transfüzyon amacıyla hazırlanan komponenttir. Bu komponent stabil koagulasyon faktörlerini, albumin ve immünglobulinleri normal plazma düzeylerinde içerir. Orijinal faktör VIII c 'nin en az % 70'ini ve diğer labil pıhtılaşma faktörleri ile doğal inhibitörlerin de en azından benzer miktarlarını içerir.

Hazırlanışı : Tam kandan hazırlanan plazma, kendine bağlı transfer torbaların kullanıldığı bir kan torbasına alınmış tam kandan 18 saati geçmeden, tercihen ilk 6 saat içerisinde yüksek hızda santrifügasyon ile ayrılır. Plazma trombositten zengin plazmadan da ayrılabilir. Dondurma işlemi -300C'nin altındaki bir ısıda bir saat içinde tamamlanacak şekilde bir sistem ile yapılmalıdır.

Saklama : Saklama sırasındaki stabilite ortamın saklama ısına bağlıdır. Optimal saklama ısısı -250C ve altıdır. Saklama ısına göre izin verilen saklama süreleri -250C'nin altında 2 yıl -180C ve -250C arasında 3 ay. Kullanılmadan önce plazma eritici cihazlar ile 370C de eritilmelidir. Daha yüksek ısılar koagulasyon faktörlerini ve proteinleri bozar. Ürün eritildikten hemen sonra kullanılmalıdır. Tekrar dondurulmamalıdır.

Endikasyonları : Multipl koagulasyon faktör eksikliklerinin yerine konması

• Karaciğer hastalığı
• Warfarin (antikoagulan aşırı dozu)
• Masif transfüzyon alan hastalarda koagulasyon faktör düzey düşüklükleri

Dissemine intravasküler koagulasyon , Trombotik trombositopenik purpura

Uygulama : Alıcıda hemoliz riskinden kaçınmak için ABO uygun olmalıdır. Uygunluk/çapraz karşılaştırma testi gerekmez Eritildikten sonra standart kan verme seti kullanılarak hemen infüze edilmelidir. Labil koagulasyon faktörleri hızla parçalanır. Eritildikten sonra 6 saat içinde kullanılmalıdır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler : Özellikle hızlı enfeksiyonlarda akut alerjik reaksiyonlar seyrek değildir. Ciddi hayatı tehdit eden anaflaktik reaksiyonlar oluşabilir. Tek başına hipovolemi kullanım endikasyonu değildir.

Tanım : Bir donörden elde edilmiş 50-60 ml plazma hacmi içerisindeki tek donör ünitesidir ve aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır.

• Trombosit sayısı >60×109 / tek ünite
• Rezidüel lökosit <0.2×109 / tek ünite
• Eritrosit <1.2×109/ tek ünite

Hazırlanışı : Tek-random donör trombosit süspansiyonu tam kanın santrifüj edilmesiyle elde edilir. Tek ünite trombosit süspansiyonlarının 4-6'lı olarak steril şartlarda bir araya getirilmesiyle havuz trombosit süspansiyonları elde edilir. Random donör trombositleri donörden alındıktan sonra 8 saat içinde tam kanın santrifügasyonu ile elde edilir. Santrifügasyonla tam kan trombositten zengin plazma ve eritrositlere ayrılır. Trombositten zengin plazma süratle tekrar santrifüj edilir. Elde edilen platelet 50-70ml otolog sitratlı plazmada süspansiyonu sağlanır.

Saklama Koşulları : Trombosit saklanması için kullanılan plastik torbalar, trombositlere gereken oksijeni sağlayabilecek gaz geçirgenliğine sahip olmalıdır. Gerekli oksijen miktarı üründeki trombosit sayısına bağlıdır. 20-240C de ajitatörlerde 5 gün süre ile sağlanabilir. Saklama sırasında trombositlerin ajiştasyonu yeterli oksijen geçişini garanti edecek kadar etkin fakat olabildiğince yumuşak olmalıdır. Bakteri kontaminasyonunun yokluğunu kanıtlayan sistemlerin varlığında trombositlerin canlılığı 7 güne kadar korunabilir.

Endikasyonları : trombositopeni ve trombosit fonksiyonlarına bağlı kanamalarda Kemik iliği yetersizliğinde görülen trombositopeniye bağlı kanamaların önlenmesinde kullanılır.

Kontrendikasyonları : Cerrahi hastalarda preoperatif ciddi trombosit yetersizliği olmadığı sürece kanamayı önlemek için genellikle endike değildir. İdiyopatik trombositopenik purpura (İTP)

• Trombotik trombositopenik purpura
• Tedavi edilmemiş dissemine intravasküler koagulopati
• Septisemiye bağlı trombositopenide tedavi başlamadan önce ve hipersplenizm olgularında endike değildir.

• Bakteriyal proliferasyon riski nedeniyle havuzlanmış trombositler en kısa sürede, genellikle havuzlandıktan sonraki ilk 4 saat içinde infüze edilmelidir.
• Trombosit fonksiyonlarını bozacağından trombositler asla buzdolabına konulmamalıdır.
• Havuzlanmış trombositler yeni standart bir kan verme setiyle takılmalıdır.
• Trombositler için kan verme seti dışında özel bir infüzyon setine ihtiyaç yoktur.
• 30 dakikalık bir zaman içinde infüze edilmelidir.
• Doğurganlık çağında Rh D negatif bir bayana Rh D negatif bir bayana Rh D pozitif trombosit konsantresi verilmemelidir.
• Mümkün olduğunca ABO uygun trombosit süspansiyonu verilmelidir

Trombosit süspansiyonu transfüzyonu için en önemli kriter kanamadır. Ancak diğer transfüzyon endikasyonlarında olduğu gibi transfüzyonuna da karar verirken klinik bulgular bir bütün halinde değerlendirilmelidir. Hastanın trombosit sayısındaki azalmadan başka koagulasyon defektinin olup olmadığı kontrol altına alınamayan nötropenik ateş-sepsis , mukozit, splenomegali, trombosit fonksiyonlarını bozan ilaç kullanımı, üremi, ağır anemi, akut lösemilerde hiperlökositoz, bazı timör tipleri tablonun ağırlaşmasına ve daha kolay kanamalara neden olmaktadır. Önemli olan kanama gelişmeden trombosit sayısını risksınırlarının üzerine çıkarmaktır. Bu durumda profilaktik trombosit süspansiyonu transfüzyon kavramı ile karşılaşılmaktadır. Genel olarak ek bir risk faktörü yoksa trombosit sayısı 20×109/ L. nin altına indiğinde profilaktik trombosit süspansiyonu transfüzyonu yapılır.

Trombositlerin üzerindeki ABO kan grubu antijenleri nedeniyle farklı kan grubundaki donörlerden hazırlan trombositlerin yaşam süresi daha kısadır. Ancak acil durumlarda ABO uygun olmayan trombositler kullanılabilir.

Tam kandan elde edilen bir ünite trombosit süspansiyonu transfüzyonu ile 75 kg ağırlıktaki erişkinin trombosit sayısı yaklaşık 5-10×109/L artar. Buna göre istenen sayıya ulaşmak için 6-8 ünite süspansiyon gerekmektedir. Çocuklarda (yeni doğan dönemi dahil olmak üzere) hastanın vücut ağırlığının her 10 kg'ı için 1 ünite trombosit süspansiyonu yeterli olmaktadır. Ancak kalitatif ve kantitatif trombosit hastalıklarına bağlı aktif kanama varsa her 5 kg'a 1 ünite trombosit süspansiyonu ile kontrol sağlanabilir.

Tanım : Otomatik hücre ayırıcı cihazlar kulanılarak tek bir donörden trombosit aferez yöntemiyle elde edilen komponenttir.150-300 ml hacme sahiptir. Kullanılan cihaza bağlı olarak her bir işlemin trombosit verimi 200-800×109 arasında değişecektir.

• Trombosit sayısı >200×109 / ünite
• Rezidüel lökosit <1.0×109 / ünite

Hazırlanışı : Donörden alınan tam kan, aferez cihazı kullanılarak sitratlı bir solüsyonla antikoagule edilir ve trombositler toplanır. Kalan komponentler donöre geri verilir. Kontamine lökosit sayısını azaltmak için işleme santrifügasyon veya filtrasyon basamağı eklenebilir.

Saklama Koşulları : Daha uygun saklamamaya uygun kabul görmüş torbalarda olmadığı sürece 20-240C° de ajitasyonda 72 saate kadar saklanabilir. 2-60 C° de saklamayın Daha uzun süreli saklama alıcıda bakteriyel proliferasyon ve septisemi riskini arttırtır.

Endikasyonları : Tam kandan elde edilmiş trombosit süspansiyonları ile aynı endikasyonlara sahiptir.

Kontrendikasyonları : Tam kandan elde edilmiş trombosit süspansiyonları ile aynı kontrendikasyonlara sahiptir

Uygulama : Tam kandan elde edilen trombositler gibidir. Ancak ABO uygunluğu daha önemlidir. Trombositleri süspanse etmek için kullanılan doör plazmasındaki yüksek titrede bulunan anti-A ya da anti-B antikorları alıcının eritrositlerinde hemolize yol açabilir.

Avantajları :

• Rölatif olarak daha az lökosit içermesi, daha az sayıda donör gerektiğinden transfüzyonla bulaşan enfeksiyon olasılığının azalması,
• Havuzlama yapılmadığından bakteriyel kontaminasyon riskinin nispeten düşük olması,
• Yeterli miktarda konsantre ürün elde edilebilmesi,
• Febril non-hemolitik transfüzyon reaksiyonlarının azalılması ve/veya önlenmesi olarak söylenebilir.

Aferez donörleri 1 yılda en çok 24 kez cihaza bağlanabilir. İki aferez arası süre en az 3 gün olmalıdır. Aferez araları kademeli olarak yıl içine dağıtılmalıdır.

Tanım : Yüksek devirde santrifüj edilerek hazırlanan hücresiz taze donmuş plazmanın 30-40 ml'ye konsantre edilmesiyle hazırlanan ve plazmanın kriyoglobulin fraksinasyonunu içeren bir komponenttir. Taze alınmış ve ayrışmış plazmada varolan Faktör VIII, Von Willebrand Faktör, Fibrinojen, Faktör XIII ve Fibronektinin büyükbölümünü içerir.

Hazırlanışı : Taze donmuş plazmanın 2-60C arasında yavaşça eritmeyi takiben torba sistemi aynı ısıda yeniden yüksek devirde santrifüj edilir, üst kısımdaki kriyodan fakir plazma, sıkıştırılarak donör eritrositleri üzerine veya satellit torbaya aktarılır.

Saklama Koşulları : Saklama sırasındaki stabilite ortamın saklama ısına bağlıdır. Optimal saklama ısısı -250C ve altıdır. Saklama ısına göre izin verilen saklama süreleri aşağıdaki gibidir.

• -250C° nin altında 24 ay
• -180C° ve -250C° arasında 3 ay

Endikasyonları :

a) Faktör VIII eksikliği durumları

• Virüs inaktivasyonu yapılmış, spesifik pıhtılaşma faktör konsantrelerinin olmadığı yerlerde
• Hemofili A
• Von Willebrand hastalığı

b) Yaygın damar içi pıhtılaşma DIC gibi diğer kompleks eksiklik durumları

c) Fibrinojen eksiklikleri (kantitatif ve kalitatif)

Uygulama : Mümkünse ABO uygun olmalıdır. Uygunluk/çapraz karşılaştırma testi gerekmez Eritildikten sonra standart kan verme seti kullanılarak hemen infüze edilmelidir. Eritildikten sonra 6 saat içinde kullanılmalıdır.

Tanım : kriyopresipitatın plazmadan uzaklaşması ile hazırlanan bir komponenttir.

Hazırlanması : Taze donmuş plazmadan kriyopresipitat elde edilmesi sırasında ortaya çıkar

Saklanması : Saklama sırasındaki stabilite ortamın saklama ısısına bağlıdır. Optimal saklama ısısı -25°C ve altıdır. Saklama ısısına göre izin verilen saklama süreleri aşağıdaki gibidir.

• -25°C'nin altında 24 ay
• -18°C ve -25°C arasında 3 ay